Czym jest szczelina odbytu i jak ją leczyć?

Szczeliny odbytu to krępujący i bolesny problem, czasem utrudniający normalne codzienne funkcjonowanie. Powstają one w końcowym odcinku przewodu pokarmowego, a pierwszym ich objawem są ból i pieczenie. Często zbyt późno zgłaszamy się do lekarza z powodu wstydu, a to bardzo utrudnia leczenie. Na początkowym etapie choroby zwykle wystarczają łagodne leki i zmiana trybu życia. Warto się przełamać i pójść do lekarza jak najszybciej, by nie dopuścić do komplikacji. 

Przyczyny choroby

Szczeliny odbytu to małe ranki w kanale odbytu, które powstają na skutek pęknięć w wewnętrznej warstwie odbytu. Dzieje się tak na skutek podrażnienia śluzówki, najczęściej poprzez oddawanie zbyt twardego stolca lub biegunek. Szczeliny odbytu mogą też towarzyszyć innym chorobom, które sprzyjają ich rozwojowi, na przykład zakażeniu gruczołów odbytowych, wrzodom jelita czy chorobie Leśniowskiego-Crohna. Ranki mogą także powstać na skutek ciężkiego porodu z nacięciem krocza lub pęknięciem śluzówek.
Ranki nazywane są szczelinami, ponieważ najczęściej mają postać podłużną. Zazwyczaj pojawiają się od strony pleców. Mogą występować pojedynczo lub po kilka. 

Kiedy do lekarza? 

Ból towarzyszący szczelinom odbytu pojawia się najczęściej w trakcie defekacji lub zaraz po niej. Może mieć charakter ostry i piekący lub dyskretny. Może powodować uczucie dyskomfortu. Tego typu objawy pojawiające się jednorazowo mogą świadczyć o podrażnieniu i nie są niczym groźnym, jeśli jednak ból jest bardzo mocny lub trwa dłużej niż 2-3 dni powinniśmy udać się do proktologa. 
Kolejnym charakterystycznym objawem występującym przy szczelinach odbytu jest krwawienie. Najczęściej pojawia się w momencie defekacji lub chwilę później. Zwykle nie jest ono nasilone, ale jeśli się powtarza, świadczy o niewygojonej ranie.
Przy szczelinach odbytu obserwuje się także powtarzające się uczucie dyskomfortu i silnego parcia na stolec.
Nieleczone szczeliny odbytu grożą powikłaniami, leczenie staje się dużo trudniejsze. Niezrośnięta rana zaczyna się goić, jednak jej brzegi oddalają się od siebie, grubieją, odsłaniając włókna mięśni zwieracza odbytu, które wystawione są na drażnienie, co wywołuje zaburzenia w jego funkcjonowaniu i może wywoływać powstawanie kolejnych szczelin. Nieleczone liczne rany mogą prowadzić do tzw. zespołu szczeliny odbytu, a także przetoki lub ropnia okołoodbytniczego.
Aby rozpoznać szczeliny odbytu, lekarz zleca badania fizykalne i endoskopowe takie jak anoskopię, rektoskopię, sigmoidoskopię lub kolonoskopię. Dodatkowo czasami wykonuje się badanie USG podbrzusza i badania biochemiczne krwi przy podejrzeniu chorób ogólnych.
Na początkowych etapach choroby zaleca się zmianę diety, odpowiednią higienę oraz specjalne maści i leki rozkurczające. Przy bardziej zaawansowanych etapach stosuje się zastrzyki w postaci toksyny botulinowej, a nawet leczenie operacyjne.